Działalność nierejestrowa, nawet jeśli spełnia cztery warunki działalności gospodarczej czyli:
- jest zorganizowana
- ma charakter zarobkowy
- prowadzona jest w sposób ciągły
- prowadzona jest we własnym imieniu
to ze względu na niski poziom przychodów, nie jest uznawana za działalność gospodarczą – żeby ją prowadzić, nie trzeba mieć wpisu w CEIDG, czyli w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Działalność nierejestrowa (nierejestrowana lub nieewidencjonowana) to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych i taka działalność nie wymaga rejestracji firmy.
Od lipca 2023 roku próg przychodów, poniżej którego nie trzeba rejestrować działalności gospodarczej, wynosi 2700 zł brutto miesięcznie
Możesz prowadzić działalność nierejestrową jeżeli miesięczne przychody z twojej działalności nie przekroczą od 1 lipca 2023 roku – 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku czyli 2700 zł. brutto oraz w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie wykonywałeś działalności gospodarczej.
UWAGA – Możesz prowadzić działalność nierejestrową, nawet jeśli masz zarejestrowaną firmę, ale jej działalność w ostatnich 60 miesiącach była zawieszona.Co do zasady, zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej liczone jest jak jej niewykonywanie.
Jakie rodzaje działalności trzeba zarejestrować
Musisz zarejestrować firmę, nawet jeśli planujesz niewielkie przychody, ale działalność którą chcesz prowadzić:
- wymaga zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej
- została zdefiniowana w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców.
W takich przypadkach działalność nie może być wykonywana bez rejestracji.
Przykłady działalności gospodarczych, do prowadzenia których potrzebne jest zezwolenie, koncesja albo wpis do rejestru działalności regulowanej to:
- ochrona osób lub mienia
- sprzedaż alkoholu
- organizacja imprez turystycznych
- usługi detektywistyczne
- zbieranie odpadów.
Przykłady działalności, które zostały zdefiniowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców, to:
- pośrednictwo ubezpieczeniowe, w tym wykonywanie czynności agencyjnych (zgodnie z ustawą o dystrybucji ubezpieczeń)
- usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych (zgodnie z ustawą o rachunkowości).
Problem z usługami
Jeśli prowadzisz działalność nierejestrową i świadczysz usługi – wykonujesz umowę o świadczenie usług albo umowę zlecenia – to podlegasz ubezpieczeniom jako zleceniobiorca.
Podmiot zawierający z tobą taką umowę (zleceniodawca) pełni wtedy obowiązki płatnika składek i ma obowiązek w ciągu 7 dni zgłosić cię do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego i opłacać składki ZUS.
Od tej zasady istnieją wyjątki. Na przykład jeśli jesteś studentem, który nie ukończył 26 lat i wykonujesz zlecenie, to nie podlegasz obowiązkowym ubezpieczeniom i zleceniodawca nie musi odprowadzać składek ZUS.
Jakie są korzyści z działalności nierejestrowej
- nie musisz zgłaszać działalności w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędzie skarbowym i GUS (nie będziesz potrzebować numerów identyfikacyjnych NIP i REGON)
- nie płacisz składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenia zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej
- jeśli wykonujesz umowę o świadczenie usług lub umowę zlecenie, podlegasz ubezpieczeniom jako zleceniobiorca – podmiot zawierający z tobą umowę pełni wtedy obowiązki płatnika składek ZUS i powinien odprowadzić składki
- nie musisz płacić comiesięcznych (albo kwartalnych) zaliczek na podatek
- nie musisz płacić podatku VAT – obejmuje cię zwolnienie podmiotowe, bo przychody z działalności nierejestrowej nie przekroczą 200 tys. zł w skali roku
- nie musisz prowadzić skomplikowanej księgowości tylko uproszczoną ewidencję sprzedaży.
Jakie są obowiązki w działalności nierejestrowej
Od momentu podjęcia działalności nierejestrowej masz obowiązek:
- prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży
- rozliczać przychody z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej
- przestrzegać praw konsumentów
- wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego.
Jeśli prowadzisz działalność nierejestrową, jesteś „przedsiębiorcą” w świetle prawa cywilnego.
Oznacza to, że w relacjach z konsumentami jesteś traktowany jako przedsiębiorca i masz z tego tytułu obowiązki związane z reklamacją, zwrotem, czy naprawą. Dotyczy to również prawa konsumenta do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość.
Rachunki i faktury w działalności nierejestrowej
Na żądanie kupującego masz obowiązek wystawić klientowi rachunek.
Prowadząc działalność nierejestrową, jesteś zwolniony z obowiązku wystawiania faktur.
Musisz jednak wystawić fakturę, jeżeli twój klient tego zażąda. Takie żądanie klient może zgłosić w ciągu 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dostarczyłeś mu towar lub usługę bądź otrzymałeś całość lub część zapłaty.
Jak obliczyć, czy przychód nie przekracza limitu
O tym, czy możesz prowadzić działalność nierejestrową, decyduje kwota miesięcznego przychodu – od lipca 2023 roku w żadnym miesiącu nie możesz przekroczyć 75 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Żeby sprawdzić, czy kwota miesięcznego przychodu mieści się w tym limicie, musisz wziąć pod uwagę otrzymane oraz należne kwoty ze sprzedaży towarów bądź usług.
Do przychodu nie zaliczasz wartości towarów, które zostały ci zwrócone oraz udzielonych bonifikat i skont (czyli obniżek za uregulowanie płatności przed terminem).
Do ustalania przychodu będzie ci służyć ewidencja sprzedaży.
Pamiętaj! Jeśli przekroczysz miesięczny limit przychodu, twoja działalność zostanie uznana za działalność gospodarczą.
Od momentu przekroczenia limitu przychodu, masz 7 dni na zarejestrowanie działalności gospodarczej w CEIDG. Pamiętaj, że jako początkującemu przedsiębiorcy, może ci przysługiwać prawo do zwolnienia ze składek na ubezpieczenia społeczne.
Co powinna zawierać ewidencja sprzedaży
Jeśli prowadzisz działalność nierejestrową, powinieneś prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży. Dokładna ewidencja pozwoli ci szybko ustalić, czy nie przekroczyłeś progu przychodów uprawniających do prowadzenia działalności nierejestrowej.
Możesz to robić w formie papierowej lub elektronicznie, na przykład w arkuszu kalkulacyjnym Excel.
W ewidencji zapisujesz sprzedaż za dany dzień, nie później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. To oznacza, że po sprzedaniu towaru następnego dnia, nie możesz wpisywać sprzedaży z dnia poprzedniego. Przepisy nie regulują, jakie dokładnie elementy powinien zawierać uproszczona ewidencja sprzedaży. Zazwyczaj zawiera:
- liczbę porządkową
- datę sprzedaży
- wartość sprzedaży
- wartość sprzedaży narastająco.
Jak rozliczać się z urzędem skarbowym
Jeżeli uzyskujesz przychody zarówno z działalności nierejestrowej jak i z umowy o pracę czy umów zlecenia lub o dzieło, przychody z działalności nierejestrowej rozliczasz w zeznaniu rocznym PIT-36. Jest tam dodatkowa rubryka „działalność nierejestrowana”, w której wykażesz przychody, koszty, dochód i należny z tego tytułu podatek.
Pamiętaj! Kwotę przychodu w celu opodatkowania go podatkiem dochodowym obliczasz inaczej niż kwotę przychodu na potrzeby weryfikacji, czy mieścisz się w limicie określonym dla działalności nierejestrowej.
Na potrzeby rozliczeń z urzędem skarbowym twoim przychodem z działalności nierejestrowej są pieniądze i wartości pieniężne otrzymane lub postawione do twojej dyspozycji w roku kalendarzowym oraz wartość otrzymanych świadczeń: w naturze i innych nieodpłatnych.
Oznacza to, że twoim przychodem podatkowym z tej działalności są tylko przysporzenia faktycznie otrzymane lub postawione tobie do dyspozycji, czyli kwoty zapłacone przez klienta za towar lub usługę.
W zeznaniu rocznym możesz odliczyć koszty, które poniosłeś w związku z wykonywaną działalnością, na przykład zakup surowców do produkcji wyrobów. Koszty te powinny być udokumentowane, dlatego przechowuj wszystkie dowody zakupów. Najlepiej, jeśli na tych dowodach będą podane twoje imię, nazwisko czy miejsce zamieszkania.
Pamiętaj! Uzyskiwanie przychodów z działalności nierejestrowej nie wyłącza prawa do wspólnego rozliczenia małżonków.
Nie musisz płacić zaliczek na podatek.
Działalność nierejestrowa, a VAT
Podatnicy, którzy prowadzą działalność w niewielkich rozmiarach, w tym działalność nierejestrową, bardzo często korzystają ze zwolnienia z VAT, ponieważ ich sprzedaż w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekracza kwoty 200 tys. zł.
Pamiętaj! Zwolnienie dotyczy także podatników, którzy rozpoczynają działalność w trakcie roku podatkowego, jeżeli ich przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy kwoty 200 tys. zł., w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w danym roku.
To zwolnienie z VAT nie przysługuje jednak, jeśli:
- sprzedajesz:
- towary wymienione w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (metale szlachetne i złom z nich, wyroby jubilerskie)
- towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów osobowych innych niż nowe, zaliczanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji
- w niektórych przypadkach: budynki, budowle lub ich części
- tereny budowlane
- nowe środki transportu
- przez Internet takie towary jak:
- preparaty kosmetyczne i toaletowe
- komputery, wyroby elektroniczne i optyczne
- urządzenia elektryczne i nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego
- maszyny i urządzenia, gdzie indziej niesklasyfikowane
- hurtowo i detalicznie części do:
- pojazdów samochodowych
- motocykli
- świadczysz usługi:
- prawnicze
- w zakresie doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego)
- jubilerskie
- ściągania długów, w tym factoringu
- nie posiadasz siedziby działalności gospodarczej w Polsce.
Działalność nierejestrowa, a VAT
Podatnicy, którzy prowadzą działalność w niewielkich rozmiarach, w tym działalność nierejestrową, bardzo często korzystają ze zwolnienia z VAT, ponieważ ich sprzedaż w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekracza kwoty 200 tys. zł.
Pamiętaj! Zwolnienie dotyczy także podatników, którzy rozpoczynają działalność w trakcie roku podatkowego, jeżeli ich przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy kwoty 200 tys. zł., w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w danym roku.
To zwolnienie z VAT nie przysługuje jednak, jeśli:
- sprzedajesz:
- towary wymienione w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (metale szlachetne i złom z nich, wyroby jubilerskie)
- towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów osobowych innych niż nowe, zaliczanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji
- w niektórych przypadkach: budynki, budowle lub ich części
- tereny budowlane
- nowe środki transportu
- przez Internet takie towary jak:
- preparaty kosmetyczne i toaletowe
- komputery, wyroby elektroniczne i optyczne
- urządzenia elektryczne i nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego
- maszyny i urządzenia, gdzie indziej niesklasyfikowane
- hurtowo i detalicznie części do:
- pojazdów samochodowych
- motocykli
- świadczysz usługi:
- prawnicze
- w zakresie doradztwa (z wyjątkiem doradztwa rolniczego)
- jubilerskie
- ściągania długów, w tym factoringu
- nie posiadasz siedziby działalności gospodarczej w Polsce.
Źródło: gov.pl